Deelnemers voor huis Rhijnauwen
Aan een jaar vol study visits en oorlogserfgoedbijeenkomsten kwam op 11 oktober een voorlopig einde op landgoed Oud-Amelisweerd en Rhijnauwen bij Bunnik. De erfgoedbijeenkomst werd afgetrapt met de Oorlog in Arcadië erfgoedfilm over de mobilisatie op landgoederen van de Utrechtse Heuvelrug. Vervolgens wandelden we samen over de landgoederen en spraken over het WOII verleden en hoe hiermee om te gaan als erfgoed. Hierbij stonden vragen centraal als: welke bronnen gebruik je bij historisch onderzoek naar landgoederen en de Tweede Wereldoorlog? In hoeverre wil je het oorlogsverleden op landgoederen weer zichtbaar maken, en hoe kan je dat doen? Aan welke informatie hebben landgoedeigenaren en -beheerders behoefte als zij zich verder willen verdiepen in de oorlogssporen en -verhalen op hun landgoed?
Zo stonden we stil bij enkele bunkers bij het Engelse Werk op Oud-Amelisweerd. Dat werd althans geprobeerd, maar de bunkers waren niet zichtbaar in de begroeiing. Dit was meteen een uitstekend discussiepunt: is het niet juist wenselijk de bunkers, vooral aangezien die er toch nog liggen, beter zichtbaar te maken? Of zijn er andere manieren om het oorlogsverleden te vertellen? Bijvoorbeeld in een breder verband met het nabijgelegen Fort Rhijnauwen en Fort bij Vechten. De wandeling leidde verder naar het landhuis van Rhijnauwen. Al voor de oorlog was dit in bezit van de gemeente en werd het gebruikt als jeugdherberg. Tijdens de oorlog werd het onder andere gebruikt door de Jeugdstorm, waarvan een groepsfoto voor het huis bewaard is gebleven. Voor onderzoekers zou het erg interessant zijn om met kinderen van de foto te spreken. Maar hoe vind je namen bij de personen op de foto’s, vooral als deze waarschijnlijk niet uit de buurt kwamen? En: willen zij wel gevonden worden en dit verhaal vertellen?
Al lopend en pratend was het mogelijk met de verschillende professionals in de groep, elk met een andere achtergrond, ervaringen en inzichten uit te wisselen. Zo zijn inventarisaties van de Explosieven Opruimingsdienst waarschijnlijk bronnen die nog niet altijd goed bekend zijn bij onderzoekers, met name bij onderzoekers die meer een achtergrond in historisch landgoedonderzoek hebben dan in militaire geschiedenis. Niet alleen is het walking & talking een fijne manier gebleken om informatie uit te wisselen en het gesprek te stimuleren, maar het heeft bovendien veel input opgehaald voor de handreiking over oorlogserfgoed.
Kijken naar de erfgoedfilm over mobilisatie op de Utrechtse Heuvelrug